Giới thiệu
Một cuốn sách súc tích, chi tiết, đáng đọc đối với bất cứ ai quan tâm đến tài chính và kinh tế. Một cái nhìn “người trong cuộc” về hành trình chiến đấu chống lại cuộc khủng hoảng kinh tế chỉ đứng sau Đại Khủng hoảng về quy mô.
Review sách
Đôi nét về tác giả cuốn sách
Ben Bernanke (sinh 13 tháng 12 năm 1953) là một nhà kinh tế học người Mỹ và là cựu Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ. Ben Bernanke được tổng thống George W. Bush bổ nhiệm tháng 10 năm 2005 và từng giữ chức Chủ tịch hội đồng cố vấn kinh tế cho tổng thống George W. Bush. Ông kế nhiệm Alan Greenspan ngày 1 tháng 2 năm 2006 và được tổng thống Barack Obama tái bổ nhiệm nhiệm kỳ 2 bắt đầu từ 1 tháng 2 năm 2010. Năm 2009, ông được tạp chí Time bình chọn là nhân vật của năm. Bernanke đã được trao Giải thưởng Tưởng niệm Nobel trong Khoa học Kinh tế, cùng với Douglas Diamond và Philip H. Dybvig, “cho nghiên cứu về ngân hàng và khủng hoảng tài chính.
Về nội dung của cuốn sách
Dù Dám hành động, hồi ký của cựu Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) Ben Shalom Bernanke, có tên trong danh sách best seller của The New York Times, nhưng không phải là sách dành cho người đọc thích thú chuyện đời tư tác giả hơn nội dung tác phẩm của họ, dù trên thực tế, cuộc đời và sự nghiệp của nhà kinh tế học Bernanke có nhiều điều đắt giá đáng để đưa vào sách.
Tạp chí Time của Mỹ từng nhận định: “Bernanke là cá nhân quan trọng nhất của nền kinh tế quan trọng nhất thế giới. Khả năng điều hành sáng tạo của vị chủ tịch FED trong năm 2009 không chỉ giúp kinh tế Mỹ mà cả kinh tế thế giới vượt qua khủng hoảng đầy ngoạn mục. Những quyết định của Bernanke ảnh hưởng tới túi tiền, công việc và tương lai của bất cứ cá nhân nào trên hành tinh này”. Năm 2009, Time vinh danh ông là “Nhân vật của năm”. Trước khi gắn bó với sự nghiệp dịch vụ công, trở thành Chủ tịch FED (giai đoạn 2006-2014), ông là giáo sư kinh tế tại Đại học Princeton.
Dám hành động cũng không phải là hồi ký dành cho độc giả thích chuyện “thâm cung bí sử” liên quan cuộc đời của những người nổi tiếng, dù sách đề cập không ít nhân vật tai to mặt lớn của nước Mỹ, trong đó có hai vị tổng thống.
“Bốn tiếng trước, Bộ trưởng Tài chính Hank Paulson và tôi đã ngồi cạnh nhau trên những chiếc ghế bành bọc da thuộc trong căn phòng Roosevelt không cửa sổ ở Nhà Trắng, cách Phòng Bầu dục chỉ vài bước chân… Mọi khi, ngài Tổng thống thích giữ bầu không khí nhẹ nhàng tại các cuộc họp bằng việc khơi mào vài câu bông đùa dí dỏm hay những lời trêu chọc vô thưởng vô phạt một cố vấn thân cận. Nhưng chiều hôm đó thì không. Ông hỏi thẳng: Tại sao mọi thứ lại ra nông nỗi này?”.
Dám hành động, cuốn sách của người từng nắm túi tiền của nước Mỹ thực sự thu hút độc giả quan tâm lĩnh vực kinh tế – tài chính, vì những câu chuyện thực tế, chi tiết của người trong cuộc giúp họ hiểu sâu hơn về cách thức vận hành của nền kinh tế lớn nhất thế giới nói chung và của ngân hàng trung ương trong nền kinh tế ấy. Sức hút lớn nhất của cuốn hồi ký là góc nhìn của người trong cuộc về trận chiến sinh tử chống lại cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ thứ nhì (xét về quy mô) sau Đại suy thoái.
Như nhiều tác giả hồi ký khác, ông Bernanke cũng hồi tưởng về đại gia đình, về tuổi thơ của mình, nhưng không dành nhiều dung lượng cho những chuyện ngoài quỹ đạo “suy thoái kinh tế”, “khủng hoảng tài chính”. Hồi ức của cậu bé Bernanke về ông bà ngoại người Do Thái…
“Ông bà luôn cảm thấy hãnh diện khi năm nào cũng có thể mua một đôi giày mới cho các con…, trong khi chúng bạn phải đến trường trong những đôi giày mòn vẹt hoặc đi chân trần. Tôi bèn hỏi bà tại sao cha mẹ họ lại không thể mua giày mới, bà trả lời vì cha họ bị mất việc khi các nhà máy giày đóng cửa. “Sao các nhà máy lại đóng cửa hả bà?”- tôi hỏi. Bà trả lời: “Vì không ai có tiền mua giày”. Ngay cả một thằng nhóc như tôi cũng nhìn ra nghịch cảnh này, và sau đó đã dành gần trọn sự nghiệp của mình để tìm hiểu vì sao các cuộc suy thoái kinh tế trầm trọng như thế lại xảy ra”.
Có duyên với khủng hoảng từ bé như vậy, Bernanke lớn lên đã có dịp cùng đồng nghiệp trong Bộ Tài chính giúp ổn định hệ thống tài chính đang lên, ngăn chặn sự sụp đổ kinh tế kiểu domino toàn cầu, vực dậy nền kinh tế Mỹ, trở thành mô hình cho nhiều quốc gia khác. Tất cả những sự kiện chấn động, bài học xương máu này được người trong cuộc kể lại sống động cùng với sự mổ xẻ chi tiết trong 678 trang hồi ký được chia làm 3 phần với 23 chương.
Sau phần 1 thiên về “tuổi thơ không dữ dội”, con đường dẫn tới ghế chủ tịch FED và những dấu hiệu của cơn bão tài chính sắp đổ bộ vào nước Mỹ, Bernanke tập trung mô tả cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 với những bi kịch liên quan các tập đoàn quá-lớn-để-sụp-đổ như Lehman Brothers, AIG, Goldman Sachs, Morgan Stanley… Sau cùng, tác giả phân tích cặn kẽ bối cảnh ra đời và bài học kinh nghiệm của các giải pháp đối phó khủng hoảng, như nới lỏng tín dụng (tương đương thuật ngữ “nới lỏng định lượng” phổ biến hồi đó), thiết lập hệ thống tài chính mới, điều chỉnh lãi suất, thu mua chứng khoán quy mô lớn, vực dậy thị trường bất động sản…
Các phần, các chương được trình bày theo trật tự thời gian dễ theo dõi với cấu trúc mạch lạc, văn phong giản dị, đôi chỗ có những chi tiết, câu từ lấp lánh kiểu văn nhân. Trong Dám hành động phiên bản tiếng Việt, những tên riêng, thuật ngữ kinh tế, tài chính, chính trị còn xa lạ với người đọc ngoại đạo được người dịch, biên tập viên của Nhà xuất bản Công Thương, AlphaBooks chú giải đầy đủ, như: Vành đai Kinh thánh, Feddie Mac, Chính sách thích ứng, Nền kinh tế Goldilocks, Ngập lụt tiết kiệm, Thị trường repo, Chiến lược “bên miệng hố chiến tranh”, Đảng Trà…
Ngoài ra, 15 trang ảnh đen trắng trong hồi ký là những tư liệu thú vị, quý giá. Ví dụ, một bức ảnh chụp cậu bé tươi cười ôm bánh lái chiếc xe kiểu “cởi truồng” có dòng chú thích đầy thông tin: “Với tư cách là Chủ tịch FED, tôi không được phép lái xe vì những lý do an ninh. Tôi rất nhớ những giờ phút ngồi sau vô-lăng như thế này”.
Như tiêu đề lời bạt “Nhìn về quá khứ, hướng tới tương lai”, Dám hành động của cựu Chủ tịch FED Ben Bernanke là đúc kết kinh nghiệm và sự khéo léo vượt chướng ngại vật trên con đường kinh tế-tài chính để nhanh chóng về đích ổn định – thịnh vượng.
Có lẽ, ngoài những bài học về quản lý kinh tế-tài chính mà Dám hành động đem lại, bạn đọc cũng được truyền cảm hứng từ nhân sinh quan, thái độ sống của người viết – “người hành động”. “Khi đối mặt với một cuộc khủng hoảng, có người chọn phương án hành động, còn số khác lại sợ hãi trốn tránh”.
Và tất nhiên:
“Không ai thích thất bại nhưng thất bại là một phần thiết yếu của cuộc sống và cả việc học hỏi. Nếu đồng phục của bạn không lấm bẩn, bạn chưa bao giờ thực sự tham gia vào trò chơi”, lời của Ben Bernanke được in ở trang cuối hồi ký.
Lời kết
Với các khái niệm tài chính được nêu ra một cách mạch lạc và dễ hiểu, Ben sẽ mang đến một bức tranh toàn cảnh về nền kinh tế giai đoạn khủng hoảng 2008 và cho bạn đọc góc nhìn về sự tương tác giữa các chính sách tài chính và các định chế tài chính mà có thể ở góc độ là đối tượng cuối “chuỗi tác động” như chúng ta nhiều khi chưa nhìn nhận được. Qua đó giúp cho chúng ta có thêm cái nhìn thời cuộc và biết đâu chúng ta sẽ có những chiến lược tài chính phù hợp cho chính chúng ta.
