Phiên giao dịch ngày Thứ Sáu 23/2/2024 là phiên đầu tiên của năm 2024 có sự biến động dữ dội. Tính từ điểm cao nhất cho đến điểm thấp nhất (chính là điểm số đóng cửa) là 40 điểm. Kỳ lạ ở một chỗ là phiên này được diễn ra sau phiên CK Mỹ lập kỷ lục mọi thời đại ở cả 3 chỉ số chính. Vậy điều gì đã diễn ra? Nguyên nhân sụt giảm là gì? Tương lai nào cho TTCK VN trong ngắn hạn? Trong bài viết này tôi sẽ phân tích một cách khách quan nhất các yếu tố cấu thành của TTCK.
NGUYÊN NHÂN GIẢM ĐIỂM
Ở các TTCK tiên tiến như Mỹ, EU, Nhật hoặc TQ, mọi biến động ngắn hạn thường liên quan chủ yếu đến thông tin vĩ mô, chính sách quan trọng hoặc sự gãy đổ kỳ vọng của giới đầu tư. Những đại lượng cốt lõi của thị trường bao gồm vĩ mô, định giá, dòng tiền. Tuy nhiên, tại TTCK VN lại rất đặc thù. Do tính sơ khai và hơi rừng rú, số lượng NĐT F0 quá đông, hầu như không được trang bị kiến thức, kinh nghiệm thì bằng 0, nhưng “độ nổ” thì thặng thừa. Chuyên gia CK tại thị trường của chúng ta rất đông, ai cũng có thể phán. Chính điều này là mảnh đất màu mỡ để nhào nặn “Gà” là các NĐT cá nhân nhỏ lẻ chân chất. Tâm lý đám đông đóng một vai trò lớn vô cùng ở TTCK VN. Quan sát phiên giảm bất ngờ thứ 6 vừa qua, có thể thấy sự biến động đến từ các lý do như sau:
- Bắt bớ: đây luôn là nguyên nhân chính tác động vào tâm lý của con người sống tại VN. Bất kể là bắt aiđều có thể biến thành cái cớ cho tin đồn về sự đổ vỡ của thị trường tài chính. Hiện đang lan truyền trên các báo về bắt bớ một vài cựu quan chức (con sâu) là lãnh đạo UBCK và các Sở GDCK, TTLK CK. Cũng gắn với sự bắt bớ này là nỗi lo lắng về những vụ xử án Vạn Thịnh Phát, Quyết “còi” sắp diễn ra.
- Vĩ mô: do Fed delay thời gian hạ lãi suất đến tháng 5 hoặc tháng 6, làm cho đồng bạc xanh tiếp tục neo giữ ở mức cao. DXY và bond yeild 10 năm của Mỹ đều quay trở lại vùng đỉnh. Điều này làm cho tỷ giá Việt Nam Đồng tạo đỉnh. Dù lượng kiều hối vụ Tết tăng rất mạnh, nhưng không thể làm nguội tỷ giá. Ngoài ra, dư địa để giảm lãi suất từ NHNN VN là rất thấp. Liên quan đến các nghiệp vụ arbitrage đã đẩy lãi suất qua đêm liên ngân hàng lên cao đột ngột. Đâu đó dấy lên các lo ngại về việc quay đầu chính sách về lãi suất của VN.
- Định giá: dù trên TV luôn hô hào “định giá của CK VN còn rẻ lắm”, nhưng mấy người hiểu rõ “rẻ là rẻ thế nào”. Đa số các NĐT thiếu kiến thức cơ bản, đầu tiên chỉ nhìn vào thị giá, cứ thấy đã tăng 20%-30% từ vùng đáy tháng 10/2023 thì làm sao gọi là rẻ được. Tiếp đến họ nhìn vào P/E trượt 4 quý vừa qua, thì thấy cũng khoảng 13-14, rẻ ở đâu? Thậm chí những con hàng lỗ lòi mắt, nhưng giá lại được tổ “lái lợn” kéo lên 130. Sẽ rất ít người hiểu về forward, về tăng biên lợi nhuận ròng. Ngay cả đến dòng ngân hàng có những lúc rẻ một cách vô lý, mấy ai nhìn thấy các chỉ số học thuật, chỉ đơn giản thấy nó đã tăng điên cuồng, thì làm sao gọi là rẻ được.
- Thao túng: TTCK VN có “Godfather” hay không? Không dám đoán bừa, nhưng có một thực tế là có một thế lực nào đó luôn rất hay nắn dòng cho CK VN. Mục đích của họ chỉ có thể được biết sau một vài tuần. Cũng có thể chỉ là vấn đề “phải ép giao dịch mua bán” vì thời gian gần đây lượng “buy and hold” hơi nhiều. Cũng có thể là họ cần giải ngân lớn vào một số dòng tốt như bank chẳng hạn, cho nên cần phải có giá chiết khấu đủ tốt.
- VNI điều chỉnh: nếu xét trên đồ thị tổng thể, thì từ 1/11/2023 cho đến nay, tức trải qua hơn 3 tháng chưa hề có một điều chỉnh nghiêm túc nào. Trong khi VN-INDEX đã tăng khoảng 200 điểm. Cho nên xét trên timeline cũng cần những đợt điều chỉnh về mặt điểm số để sự tiến bước là vững chắc hơn. Dù dòng tiền tham gia tương đối tốt kể từ sau Tết, nhưng so với lượng tiền toàn xã hội còn rất nhỏ.
SỰ VẬN ĐỘNG TRONG NGẮN HẠN
Xét trung và dài hạn thì rõ ràng CK VN kỳ vọng sẽ đạt những thành tích vĩ đại trong đoạn 2025-2026. Môi trường kinh doanh được cải thiện, chính sách vĩ mô từ Fed cho đến trong nước thuận lợi, câu chuyện lớn nâng hạng thị trường để thúc đẩy dòng vốn đổ vào TTCK VN, tất cả những điều này đều vẽ lên bức tranh tuyệt đẹp cho thị trường trong khoảng 1-2 năm tới. Những con số không hề là ảo tưởng như 1500 đã được nhiều người đưa ra dự báo. Tuy nhiên, trong ngắn hạn lại là những vấn đề khác.
Nhìn vào 5 yếu tố đã phân tích ở bên trên, chúng ta cũng nhận thấy rung lắc điều chỉnh dù khá bất ngờ, nhưng hợp lý. Ngoài yếu tố tâm lý đám đông thường diễn ra tương đối nhanh, 4 yếu tố kia đều cần phải có hướng giải quyết. Thanh khoản của phiên Thứ sáu vừa qua là đột biến cao, nếu cho rằng đây là âm mưu được sắp đặt, thì nên cộng với 3-4 phiên trước. Khi đó chúng ta sẽ coi đây là một lượng hàng ở một giai đoạn phân phối vùng đỉnh ngắn hạn. Mà nếu thuyết âm mưu này là hiện thực, thì sẽ cần một biên độ nhất định để dòng tiền này quay trở lại.
Như vậy, chỉ qua 1 phiên thứ 6 tuần trước (23/02/2024) mà để phán đoán và lên các kịch bản về sự vận động của VN-INDEX trong ngắn hạn là hơi vội vàng và có tính suy diễn cao. Vẫn cần phải quan sát kỹ các phiên giao dịch từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 6 tuần này. Từ đó mới có thể khẳng định về việc liệu thị trường của hôm thứ 6 (23/02/2024) chỉ là một cơn rung lắc, hay mở đầu cho một nhịp nghỉ. Trên cơ sở lý thuyết Dow, dù xu hướng chính không bị vi phạm, nhưng TTCK vẫn tồn tại 2 cấp độ nhỏ, điều chỉnh có thể kéo dài đến 3 tuần. Tuy nhiên lý thuyết Dow được áp dụng trong môi trường khách quan, còn ở VN có thể mọi thứ sẽ diễn ra theo nhiều chiều hướng khác nhau.
(Đồ thị ngày VN-INDEX 26/02/2024)
KẾT LUẬN VÀ HÀNH ĐỘNG
Sự điều chỉnh hay chỉ là rung lắc tạm thời sẽ được rõ hơn trong tuần này. Trong mọi trường hợp đều không vi phạm xu hướng chính là uptrend dài hạn của TTCK VN. Mọi thứ đang và sẽ tốt hơn, kể cả sự đào thải một lượng lớn NĐT. Sự nôn nóng, ham muốn làm giàu nhanh, ghen tị với người khác, không bao giờ là liều thuốc bổ cho đầu tư chứng khoán. Rất nhiều NĐT cá nhân đang cay đắng vì tin vào “sự tích luỹ chặt ở nền” của một số dòng có tính đại chúng. Chỉ qua 1 phiên giảm, rất nhiều cổ phiếu này đã về nền đáy ở vùng giá thời VN-INDEX 1050. Năm nay là năm có thể gọi là năm khởi đầu cho quá trình hoá rồng của thị trường chứng khoán Việt Nam. Đóng góp cho quá trình đó không thể thiếu sự góp mặt của 9 nhóm ngành tiềm năng dưới đây.
- Cần được ưu tiên: Ngân hàng, chứng khoán, bất động sản
- Ba ngành tiếp theo cần quan tâm: Khu công nghiệp, dầu khí, thép
- Cuối cùng là: Đầu tư công, công nghệ thông tin và chất bán dẫn, logistics (cảng và vận tải biển).
Những cấp độ điều chỉnh luôn là cơ hội tuyệt vời để 9 con rồng này sẽ bay cao trong tương lai. Việc xây dựng kịch bản sát với thực tế là điều bao giờ cũng phải làm, nhưng luôn cần sự kiên định với mục tiêu và và bình an đi trên con đường cho đến khi hái quả ngọt.
