Phân tích cơ bản (Fundamental analysis) là một phương pháp nhằm xác định giá trị cốt lõi của cổ phiếu trên thị trường bằng cách kiểm tra các yếu tố cơ bản có tác động hoặc gây thay đổi đến giá của cổ phiếu.
Cụ thể, trường phái phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán tập trung vào việc đánh giá báo cáo tài chính của công ty, phân tích các yếu tố vĩ mô như tình hình ngành mà công ty hoạt động, phân tích tình hình kinh tế tổng thể cũng như phân tích yếu tố vi mô như mô hình hoạt động và hiệu suất quản lý của công ty để đưa ra quyết định đầu tư. Như vậy, hoạt động phân tích cơ bản hỗ trợ nhà đầu tư trong việc định giá hiện tại của cổ phiếu và hình dung về triển vọng giá trong tương lai của cổ phiếu đó.
Ý nghĩa của phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán
Phân tích cơ bản đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu và đánh giá giá trị thực sự của cổ phiếu và doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán.
Xác định giá trị thực: Phân tích cơ bản giúp xác định giá trị cốt lõi của cổ phiếu dựa trên các yếu tố cơ bản như lợi nhuận, tình hình tài chính, và triển vọng tương lai của doanh nghiệp. Từ những số liệu này sẽ giúp nhà đầu tư biết được liệu cổ phiếu có đang được định giá đúng với giá trị thực hay không.
Hiểu rõ doanh nghiệp: Phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán cần phải nắm vững thông tin về doanh nghiệp, từ báo cáo tài chính đến mô hình hoạt động. Điều này giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về cách mà công ty hoạt động và có thể đưa ra dự báo về tình hình tương lai của doanh nghiệp.
Hỗ trợ đưa ra quyết định đầu tư: Những thông tin quan trọng trong quá trình phân tích sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư có căn cứ và thông minh hơn. Dựa trên các yếu tố cơ bản, nhà đầu tư có thể đánh giá rủi ro và triển vọng của việc đầu tư vào cổ phiếu cụ thể.
Phát hiện cơ hội đầu tư: Sau khi phân tích và có cái nhìn tổng quan về thị trường nhà đầu tư sẽ dễ dàng nhận biết cơ hội đầu tư tiềm năng từ những doanh nghiệp có triển vọng tốt và định giá hấp dẫn.
Hiểu biết thị trường: Với những thông tin về tình hình kinh tế, ngành công nghiệp và các yếu tố vĩ mô có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp và thị trường chứng khoán sẽ giúp nhà đầu tư hiểu biết sâu hơn về tình hình tổng thể của thị trường.
Các phương pháp phân tích cơ bản phổ biến
Phân tích định lượng
Phân tích cơ bản theo phương pháp định lượng (Quantitative Analysis) là các chỉ số tài chính được thể hiện trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Báo cáo tài chính là phương tiện thông tin mà doanh nghiệp sử dụng để tiết lộ thông tin về hiệu suất tài chính của mình.
Khi phân tích báo cáo tài chính, nhà đầu tư cần tập trung vào 3 yếu tố chính: Bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh và báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Có thể kể đến như:
Chỉ số tài chính: là các con số biểu thị tình hình tài chính của doanh nghiệp, bao gồm doanh thu, lợi nhuận, tổng tài sản, nợ nần, vốn chủ sở hữu, tỷ suất sinh lời (ROA, ROE,…), biên lợi nhuận ròng, lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS),…
Tài sản và nguồn vốn: bao gồm cấu trúc vốn, phân phối tài sản, vốn lưu động, tỷ lệ nợ vay, lượng tiền mặt,…
Dòng tiền: bao gồm dòng tiền tự do, chính sách chia cổ tức, chi phí vốn đầu tư,…
Chỉ số giá thị trường: bao gồm các chỉ số P/E, P/B,…
Phân tích định tính
Phân tích cơ bản theo phương pháp định tính (Qualitative Analysis) là việc đánh giá các yếu tố không thể đo lường một cách chính xác bằng con số mà thường được đánh giá dựa trên quan điểm và nhận thức cá nhân. Các yếu tố định tính này thường liên quan đến các khía cạnh không phải là số liệu tài chính mà ảnh hưởng đến hoạt động và triển vọng của doanh nghiệp.
Các yếu tố định tính trong phân tích cơ bản chứng khoán bao gồm:
Mô hình kinh doanh: Đánh giá cách mà doanh nghiệp hoạt động, cách họ tạo ra giá trị và cơ cấu hoạt động trong ngành.
Lợi thế cạnh tranh: Xem xét những yếu tố độc đáo giúp doanh nghiệp cạnh tranh hiệu quả, như thương hiệu, quy trình sản xuất, quản lý chi phí.
Văn hóa và giá trị của công ty: Đánh giá những giá trị, tầm nhìn và văn hóa trong công ty, có thể ảnh hưởng đến quyết định kinh doanh và quản trị.
Khả năng quản lý và lãnh đạo: Xem xét kỹ năng quản lý và lãnh đạo của đội ngũ điều hành, có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và phát triển của doanh nghiệp.
Triển vọng ngành và môi trường kinh doanh: Đánh giá triển vọng của ngành và môi trường kinh doanh, bao gồm sự biến đổi của ngành, xu hướng và thách thức.
Tương tác với cổ đông và tạo giá trị cho cổ đông: Xem xét cách công ty tương tác với cổ đông, chính sách chia cổ tức và tạo giá trị cho cổ đông.
Ưu điểm và nhược điểm của phân tích cơ bản
Với những đặc điểm trên, phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán phù hợp với những nhà đầu tư có tư duy và tầm nhìn dài hạn. Đối với những người có khả năng tập trung vào các yếu tố tài chính, hoạt động kinh doanh và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp trong tương lai, phân tích cơ bản là một công cụ mạnh mẽ.
Ngoài ra, người ưa thích chiến lược đầu tư dựa trên thông tin về doanh nghiệp, ngành và kinh tế chung, và có khả năng kiên nhẫn đối mặt với biến động thị trường dưới góc độ dài hạn, thường tìm thấy phân tích cơ bản hữu ích và phù hợp với phong cách đầu tư của mình. Dưới đây là những ưu và nhược điểm của phương pháp phân tích cơ bản trong chứng khoán:
Ưu điểm
Ưu tiên đầu tư dài hạn: Phân tích cơ bản chứng khoán thường tập trung vào các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp, giúp nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội đầu tư dài hạn dựa trên khả năng tăng trưởng và giá trị nội tại.
Định giá cổ phiếu: Phân tích cơ bản cho phép nhà đầu tư đánh giá xem cổ phiếu có đang được định giá hợp lý hay không, dựa trên hiệu suất tài chính và tiềm năng tương lai của công ty.
Hiểu rõ doanh nghiệp: Phân tích cơ bản giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về hoạt động, mô hình kinh doanh và tầm nhìn dài hạn của doanh nghiệp, từ đó đưa ra quyết định đầu tư có cơ sở.
Nhược điểm
Yêu cầu kiến thức và thời gian: Phân tích cơ bản yêu cầu hiểu biết sâu rộng về tài chính, kinh doanh và các yếu tố vĩ mô. Nó cũng đòi hỏi đầu tư nhiều thời gian để tìm hiểu và phân tích thông tin.
Khả năng bị ảnh hưởng bởi tin tức và tâm lý thị trường: Thị trường tài chính thường biến đổi theo tin tức và tâm lý thị trường. Sự thay đổi thông tin có thể làm thay đổi đánh giá của nhà đầu tư về một doanh nghiệp.
Khó định giá trong môi trường không chắc chắn: Trong những thời kỳ mà thị trường không chắc chắn hoặc khủng hoảng, việc định giá cổ phiếu bằng phân tích cơ bản có thể trở nên khó khăn hơn do khả năng biến đổi nhanh chóng của các yếu tố kinh tế và tài chính.
Không áp dụng cho tất cả loại cổ phiếu: Phân tích cơ bản có thể không phù hợp cho các loại cổ phiếu mới ra mắt trên thị trường hoặc các công ty ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ mà dễ gặp biến động lớn.
Lời kết
Phân tích cơ bản chứng khoán vẫn luôn là phương pháp được ưa chuộng bởi những nhà đầu tư dài hạn. Từ việc đánh giá cả các yếu tố định lượng và định tính, bạn có thể tìm ra những cổ phiếu tiềm năng để đầu tư.
